مطالعه ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه در استان های فارس و کرمان: نواحی گسترش، شناسایی علف های هرز میزبان و بررسی عکس العمل مقاومت ارقام هندوانه در برابر آن

ویروس کوتولگی سبزرد هندوانه (watermelon chlorotic stunt virus, wmcsv) یکی از ویروس های مهم هندوانه در مناطق جنوب و جنوب شرقی ایران است و در سال های اخیر باعث خسارت های سنگینی به محصول هندوانه در مناطق فوق شده است. به منظور تعیین مناطق گسترش wmcsv در استان های فارس و کرمان و همچنین شناسائی میزبان های وحشی آن در استان های کرمان و هرمزگان، نمونه برداری از مناطق فوق انجام شد و با آزمون pcr مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که wmcsv بشدت روی هندوانه در استان فارس در مناطق خنج، ممسنی، داراب، استهبان، فیروزآباد و لار و در استان کرمان در مناطق ارزوئیه و رودبار جنوب (جیرفت) شیوع دارد. همچنین در این مطالعه برای اولین بار آلودگی 14 گونه علف هرز مختلف به wmcsv در استان کرمان اثبات گردید. مقایسه ترادف ژن پروتئین پوششی جدایه های این ویروس از علف های هرز نشان داد که جدایه های فوق ارتباط نزدیکی با جدایه های موجود در بانک ژن دارند. در مقایسه عکس العمل 11 رقم هندوانه در برابر مایه کوبی با استفاده از سازه ی عفونت زای ویروس (جدایه خنج)، مشخص گردید که در بین این ارقام، رقم های ps ((crimson sweet، charlee و proseed (charleston gray) بطور نسبی مقاوم بوده و درصد آلودگی در آن ها کمتر است. نتایج حاصل از مطالعه تاثیر آلودگی توام wmcsv و بگوموویروس دیگر رایج در منطقه یعنی ویروس پالامپور پیچیدگی برگ گوجه فرنگی (tolcpmv) در گیاهان هندوانه و کدو نشان داد که مایه کوبی توام دو ویروس سبب اثر تشدید شونده ی بیماری در این دو گیاه می گردد. علاوه بر این، نتایج حاصل از بررسی نوترکیبی کاذب بین قطعات ژنوم این دو ویروس نشان داد که جابجایی قطعات ژنومی وقتی که بترتیب از قطعات ژنومی a و b مربوط به wmcsv و tolcpmv برای مایه کوبی استفاده شود، سبب ایجاد آلودگی در گیاه کدو می گردد. در مجموع نتایج حاصل از این تحقیق یکبار دیگر نقش مخرب wmcsv را در تولید کدوئیان در مناطق جنوبی و جنوب شرقی ایران تائید می کند.